Beschermen en ontwikkelen van natuur

De provincie beschermt natuurgebieden en kwetsbare landschappen. Dit doen we op grond van landelijke en provinciale wet- en regelgeving, zoals de Omgevingswet en de omgevingsvisie Noord-Holland met bijbehorende omgevingsverordening. De provincie heeft hierbij de taak voor ontwikkeling, herstel en beheer van de natuurgebieden, evenals het stimuleren van recreatieve mogelijkheden aan bewoners en bezoekers.

Lasten:

• De begrote lasten op dit beleidsdoel volgen de programmering en de planning zoals die zijn uitgewerkt ten behoeve van het Programma Natuurnetwerk (PNN) 2026. Dit verklaart de verschillen tussen de jaren van de lasten en de begrote onttrekkingen aan de reserve Groen, de reserve Oostelijke Vechtplassen en de reserve Groene Uitweg.

Baten:

• De grootste verschillen tussen de jaren aan de baten kant hebben betrekking op de SPUK’s voor het Programma Natuur (L16 en L33) en hangen samen met de geraamde bestedingsritmes van de aangevraagde subsidies uit de voor deze SPUK’s opengestelde Uitvoeringsregelingen. Deze baten lopen gelijk aan de geraamde lasten voor deze SPUK’s.
• Voor de Groene Uitweg ligt de nadruk in de uitvoering op 2025, in 2026 lopen alleen project Horstermeerpolder en agrarische structuurverbetering nog door (samen € 2,4 miljoen).

Onttrekkingen:

• Voor de Groene Uitweg lopen de onttrekkingen af in gelijke tred met de afname van de uitvoeringslasten.

De komende jaren werkt de provincie verder aan de doelen voor natuur, water en klimaat. In ons ‘Programma landelijk gebied’ sluiten we aan op de aanpak van het Rijk: ‘Ruimte voor landbouw en natuur’. In dit programma werken we de landelijke regelingen en beleidsontwikkeling nader uit, gericht op de doelen zoals genoemd in de Vogel- en Habitatrichtlijnen, de Natuurherstelverordening, de Kaderrichtlijn Water en de klimaatafspraken. In de kortetermijnagenda landelijk gebied zijn voor de komende jaren aan de hand van deze doelen prioriteiten gesteld:

1. De provincie werkt aan de afronding van het Natuurnetwerk Nederland (NNN) en de verbetering van de biodiversiteit volgens de geactualiseerde realisatiestrategie NNN).  
2. De provincie voert het ‘Programma Natuurherstel ’ uit. Dit programma is gericht op het herstel van stikstofgevoelige natuurgebieden en sluit aan bij de opgaven beschreven in Natura 2000- beheerplannen en -natuurdoelanalyses. Deze maatregelen dragen bij aan het verminderen van de invloed van zogeheten drukfactoren, zoals invasieve exoten, stikstofneerslag of hydrologische condities.
3. Samen met gemeenten, natuurbeheerders, landbouw, bouw en industrie zoekt de provincie naar oplossingen en neemt maatregelen om de stikstofuitstoot terug te dringen. Voorts werkt de provincie aan de verbetering van de natuurkwaliteit.
4. De provincie werkt aan het terugdringen van de bodemdaling , om zo CO ₂ -emissie te verminderen en klimaatbestendigheid, veiligheid en waterrobuustheid te verbeteren.
5. De provincie werkt op basis van de landelijke Bossenstrategie aan meer koolstofvastlegging in bomen en bos om klimaatverandering tegen te gaan, op een manier die ook bijdraagt aan biodiversiteit en recreatieruimte.
6. De provincie draagt bij aan ruimte voor recreatie voor een gezond leefklimaat, een sterke natuur, een beleefbaar landschap en een duurzame economie.
7. De provincie werkt aan het Agrarisch Natuurbeheer (ANB), als onderdeel van de aanpak ‘Ruimte, Landbouw en Natuur’. We beginnen met de uitbreiding van ANLb-mogelijkheden (agrarisch natuur- en landschapsbeheer). Waar mogelijk komen er maatregelen voor boerenlandvogels, in het bijzonder de grutto. De uitbreiding van de groen-blauwe-dooradering levert een bijdrage aan de water-, klimaat- en natuurdoelen in het landelijk gebied.

De provincie werkt aan deze doelen en maatregelen, zoals beschreven in de kortetermijnagenda.

1.1 Bij het realiseren van de NNN-doelen maakt de provincie onderscheid tussen focusgebieden en buiten-focusgebieden. In de focusgebieden vervullen we zelf een actieve regierol, in de buiten-focusgebieden faciliteren en stimuleren we voornamelijk andere partijen bij natuurrealisatie. Hiertoe spelen we in op kansen en stellen subsidieregelingen open.
2. 1 In en om de Natura 2000 gebieden voert de provincie maatregelen uit die bijdragen aan het herstel van de natuur. De prioriteit ligt bij de stikstofgevoelige natuur. De maatregelen bestaan uit overlevingsmaatregelen (zoals extra maaien of plaggen), systeemherstelmaatregelen (zoals het graven van kerven in de duinen of hydrologische maatregelen) en verkenningen en onderzoeken.
3.1 De aanpak van de stikstof-emmissies wordt nader beschreven in paragraaf 5.6. Voor de stikstofaanpak is  geborgd natuurherstel nodig. Hiertoe realiseert de provincie de NNN-opgaven en -natuurherstelmaatregelen die onder 1 en 2 zijn genoemd. In aanvulling daarop zetten we in op de verbetering van de kwaliteit van de natuur in brede zin. De beschikbare middelen hiertoe zijn belegd in de kortetermijnagenda. Aanvullende middelen die in de loop van het jaar beschikbaar komen vanuit de Rijksaanpak RLN en het stelsel Agrarisch Natuurbeheer, kan de provincie inzetten voor de ontwikkeling en het beheer van groen-blauwe dooradering en boerenlandvogels.
4.1 Bij het tegengaan van bodemdaling zoekt de provincie naar praktische oplossingen en combinaties met andere opgaven. Zoals het terugdringen van de stikstofuitstoot, het verbeteren van de waterkwaliteit, de aanleg van groen-blauwe dooradering en het verbeteren van de biodiversiteit. De integrale benadering betekent ook dat de provincie rekening houdt met uitdagingen, zoals de beschikbaarheid van voldoende zoet water en de toenemende wateroverlast. De nadruk ligt op een transitie naar een duurzaam en toekomstbestendig gebied en (agrarisch) bedrijf.
5.1 De provincie zet samen met partners in op meer bos, boscompensatie, bosrevitalisering en meer bomen buiten het bos (ondermeer ook agroforestry; bomen gecombineerd met agrarische productie).
6.1 Waar het nodig is voor de bescherming van de natuurgebieden of de verbreding van de landbouw, stimuleert de provincie recreatieve toegankelijkheid van natuurgebieden. Dit doen we onder meer door informatievoorziening over bestemmingen en routes, agrotoerisme en boerenlandpaden.
7.1 De provincie werkt het stelsel Agrarisch natuurbeheer uit in samenhang met de ‘Aanpak Ruimte voor Landbouw en Natuur’ (RLN). Dit doen we in een bestuurlijke samenwerking met Rijk, waterschappen en gemeenten, samen met de agrarische collectieven en natuurbeheerders. De provincie werkt aan een ruimtelijke strategie voor de water-, natuur- en klimaatmaatregelen. Mede gestuurd door de beschikbare (rijks)middelen en instrumenten vanuit RLN, zetten we in op de uitwerking van de adviezen van het Planbureau van de Leefomgeving (PBL) voor een succesvol ANLb. Dit is gericht op concentreren en verzwaren van het agrarische natuurbeheer, grondinstrumentarium en inrichting voor boerenlandvogels (zoals de grutto), extensivering van het grondgebruik en groen-blauwe dooradering.