Beschermen tegen overstromingen en bijdragen aan klimaatadaptatie

In het 'Regionaal Waterprogramma Noord-Holland 2022-2027' (met deelprogramma’s overstromingsrisico’s, oppervlaktewater en grondwater) ligt het provinciale beleid voor water en de maatregelen die de provincie zelf gaat uitvoeren, vast.  

De provincie is bevoegd gezag voor het goedkeuren van een projectbesluit ‘Omgevingswet bij dijkversterkingsplannen’ van waterschappen. Ook is de provincie bevoegd gezag voor het bijbehorende milieueffectrapport (MER/mer-beoordeling) en de verlening van een natuur- en omgevingsvergunning bij dijkversterkingen. Het dijkversterkingsplan (projectbesluit) met de vergunningen wordt door de provincie gecoördineerd ter visie gelegd.  
Daarnaast is de provincie bevoegd gezag voor het aanwijzen en normeren van regionale waterkeringen, door het stellen van de omgevingswaarden voor de veiligheid. Ook stelt de provincie de omgevingswaarden voor wateroverlast vast in de omgevingsverordening. Deze omgevingswaarden bepalen de gemiddelde kans op overstroming per jaar, waarop waterschappen specifieke gebieden waterstaatkundig moeten beheren. De provincie houdt toezicht op waterschappen door jaarlijkse voortgangsrapportages. Deze gaan over de toetsing en verbetering van regionale waterkeringen en over de omgevingswaarden voor wateroverlast door waterschappen.  
De Europese Richtlijn Overstromingsrisico’s (ROR) verplicht de provincie om data te verzamelen over overstromingsrisico's en één keer in de zes jaar overstromingsrisico- en gevaarkaarten vast te stellen en deze aan te leveren aan de Europese Commissie. Dit doet de provincie in samenwerking met de waterbeheerders en het Rijk.  
Naast de wettelijke taken, heeft de provincie ook een rol bij klimaatadaptatie en ‘Water en Bodem Sturend’, twee opgaven die nauw verbonden zijn.

• Het bestedingsplan van de Reserve Meekoppelkansen bij dijkversterking is geactualiseerd. De verwachting is dat de uitgaven voor het project Markermeerdijken nog doorlopen in 2026. Het voorstel is om de looptijd van de reserve te verlengen.
• De bestedingen voor de Uitvoeringsagenda Klimaatadaptatie zijn in de begroting verwerkt. De lasten voor klimaatadaptatie worden vanaf 2026 uit de reguliere begroting gedekt. De Reserve Klimaatadaptatie wordt eind 2025 opgeheven.

1. De provincie staat voor de uitdaging om de waterveiligheid te waarborgen. Dat vraagt om aanpassingen, omdat het klimaat verandert. De provincie koppelt deze opgave aan (andere) ruimtelijke opgaven. Ons doel is dat de primaire waterkeringen in 2050 voldoen aan de wettelijke normen én een hoogwaardige ruimtelijke kwaliteit hebben. Voor de regionale keringen die worden afgekeurd, is het doel dat ze uiterlijk in 2030 weer aan de norm voldoen. 

2. Klimaatverandering leidt steeds vaker tot extreme weersomstandigheden met gevolgen voor water en bodem. Door in te zetten op klimaatadaptatie , zorgt de provincie ervoor dat we voldoende zijn voorbereid op wateroverlast, hittestress, verdroging, verzilting en de gevolgen van een overstroming. De provincie streeft naar een klimaatbestendig en waterrobuust Noord-Holland, waarin iedereen ook in 2050 veilig kan blijven wonen en werken.   

3. De provincie zet zich in om ons nu en in de toekomst beter voor te bereiden op wateroverlast.  Deze zou kunnen leiden tot maatschappelijke ontwrichting.

1.1    Bij dijkversterkingen kiest de provincie voor een gebiedsgerichte aanpak. In 2026 ziet de provincie toe op projectbesluiten voor primaire dijkversterkingen, waarin waterveiligheid wordt gecombineerd met andere functies, zoals bij de Havendijk in Den Helder.  
1.2    De provincie vervult in 2026 de coördinatierol bij de besluitvorming over enkele primaire dijkversterkingen, waaronder de dijk tussen Den Oever en Den Helder.  
1.3    In 2026 legt de provincie enkele projectbesluiten voor primaire keringen ter goedkeuring voor aan GS.  
1.4    Samen met de provincies Utrecht en Zuid-Holland werkt de provincie Noord-Holland in 2026 aan nieuwe afspraken met de acht inliggende waterschappen over het toetsen, versterken en de jaarlijkse rapportage over regionale keringen. Dit gebeurt in het kader van de herziening van het Uitvoeringsbesluit regionale waterkeringen West-Nederland 2014. 

1.5    De provincie neemt ook in 2026 deel aan en behartigt ons belang in de thematische en gebiedsgerichte deltaprogramma’s (Kust, Wadden, IJsselmeergebied, Centraal Holland, Waterveiligheid, Zoetwater, Ruimtelijke Adaptatie) en het ‘Kennisprogramma Zeespiegelstijging’ (KPZSS).

1.6    De provincie voert de maatregelen (deelprogramma’s overstromingsrisico’s, oppervlaktewater en grondwater) uit die in het ‘Regionaal Waterprogramma 2022–2027’ zijn vastgesteld. 
2.1    De provincie geeft uitvoering aan de ‘Uitvoeringsagenda Klimaatadaptatie 2025–2027’,. We werken daarbij samen met onze waterpartners en volgen de route die is vastgelegd in het ‘Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie’ (DPRA).
2.2    We geven uitvoering aan ‘Water en Bodem Sturend’. Dit gedachtengoed staat beschreven in ‘Op weg naar het Ruimtelijk Voorstel'. We vertalen  onze provinciale rol in de omgevingsvisie (op hoofdlijnen). Concreter en meer gebiedsgericht gebeurt dat in het ‘Regionaal Water- en Bodemprogramma 2028–2031’. De provincie werkt hierbij samen met alle betrokken partners. 
3.1   De provincie Noord-Holland is bij extreme weersomstandigheden heel gevoelig voor wateroverlast. In 2026 werken we binnen het ‘Deltaprogramma Centraal-Holland’ en in het kader van de bovenregionale stresstest en de impactanalyse wateroverlast aan nieuwe inzichten en handelingsperspectieven. Zo zorgen we ervoor dat we nu en in de toekomst op extreme weersomstandigheden zijn voorbereid.